Stężenie kortyzolu w ślinie jako wskaźnik reakcji stresowej koni badanych podczas różnych sposobów użytkowania

Oznaczanie w ślinie frakcji wolnego kortyzolu, której wartość jest wprost proporcjonalna do jego stężenia we krwi, umożliwia nieinwazyjną analizę stresu towarzyszącego koniom podczas startów w zawodach i próbach dzielności. Celem pracy było: 1) określenie stężenia kortyzolu w ślinie koni w zależności od sposobu użytkowania oraz wpływu wybranych czynników, 2) wskazanie grup koni charakteryzujących się granicznym spoczynkowym i powysiłkowym stężeniem kortyzolu w ślinie, 3) sklasyfikowanie sposobów użytkowania koni w zależności od występowania różnego rodzaju stresu, 4) analiza powiązania stężenia kortyzolu w ślinie z wynikami wartości użytkowej koni, 5) wyznaczenie korzystnych i niekorzystnych przedziałów wartości stężenia kortyzolu w ślinie jako wskaźnika wartości użytkowej koni, 6) próba wyznaczenia optymalnego terminu oceny stężenia kortyzolu w ślinie koni. Materiał badań stanowiły próbki śliny pobrane od 620 koni, które podzielono według następujących czynników: rodzaju użytkowania, sezonu badawczego, rasy, wieku, płci i maści. Próbki śliny pobierano pięciokrotnie (wieczorem, rano i po kolejnych etapach wysiłku). Do opracowania danych zastosowano wieloczynnikową analizę wariancji, test T-Tukeya oraz korelacje Pearsona. Badania przeprowadzono po raz pierwszy na tak licznym materiale. Wykazały one związek stężenia kortyzolu w ślinie ze sposobem użytkowania koni. Metoda oceny poziomu kortyzolu w ślinie stosowana do prognozowania szans konia w trakcie rywalizacji może okazać się szczególnie przydatna w przypadku koni startujących w dyscyplinie skoki, we wszechstronnym konkursie konia wierzchowego i poddawanych wyścigowym próbom dzielności.