Wyrażam uznanie Autorowi za podjęcie ważnego i doniosłego – z punktu widzenia społecznego – tematu badawczego. Opracowanie należy do nielicznych, które tak dogłębnie dokonują analizy problematyki ludyczności na gruncie polskim. Poszczególne rozdziały charakteryzują się przejrzystą konstrukcją, logicznością wywodów, trafnością określeń i głębią przemyśleń. Rozprawa z pogranicza antropologii kulturowej i socjologii kultury zadziwia bogactwem omawianych zjawisk natury społeczno-kulturowej. Lekturę tej publikacji szczególnie zalecam studentom kulturoznawstwa, pedagogiki, socjologii i antropologii kulturowej. Książka ta powinna też trafić do pracowników placówek kulturalnych, wydziałów kultury, urzędników miejskich i powiatowych. Ich wiedza na temat ludyzmu i mechanizmów jego przemian we współczesnym świecie powinna być stale uzupełniana. Z recenzji dra hab. Ludwika Kozołuba, prof. UO
Wstęp 11
I. Kultura konsumpcji zabawy 15
Dyktat poglądów Johana Huizingi 16
Dwie rzeczywistości: „rzeczywista” i „na niby”. Poglądy Wincentego Okonia 18
Społeczeństwo konsumpcji i jak ono kształtuje konsumenta zabawy 20
Niedojrzałość i hedonizm w społeczeństwie konsumpcji zabawy 25
Karnawalizacja, ludyzacja, uludycznienie kultury konsumpcyjnej 28
Zakończenie 30
II. Ludyczność współczesnego miasta. Od tradycyjnych zabaw do nowych rozrywek 33
Spektakle związane z miejskimi tradycjami Krakowa 35
Spektakle związane z tradycjami ludowymi 41
Spektakle luźno związane z miastem, choć nie bez znaczenia dla jego promocji 48
Ludyczne spektakle patriotyczne 52
Spektakle kurioza 54
Podsumowanie 69
III. Rekreacja – majówka – współczesny piknik. Czterysta lat ludycznego zwyczaju 71
IV. Nowe przestrzenie zabawy. Supermarkety jako domy popkultury. Bonarka w oczach studentów 99
Nowe przestrzenie zabawy 99
Supermarkety jako domy popkultury 105
Bonarka w opinii studentów 110
V. Zabawa historią – zabawa w historię 129
Spektakl I. Szarża na Błoniach 132
Spektakl II. Deszczowa kopia Matejki 133
Spektakl III. Wjazd palatyna Ottheinricha 134
Spektakl IV. Autobusowa lekcja historii 134
Spektakl V i VI. Gry miejskie: „Domino dynastyczne” oraz „Rozpędzili demonstrantów” – happening historyczny 135
Spektakl VII. Traktorzystki w pochodzie 137
Spektakl VIII. „Przybył, zobaczył, Bóg zwyciężył” 138
Przykład I. Spektakl IX. Eksperyment według Cezara 140
Przykład II. Spektakl X. Kultura bez gwoździ 142
Przykład III. Spektakl XI. Powrót wikingów 144
Przykład IV. Spektakl XII. Historia na żywo 145
VI. Nauka i wiedza w ludycznych spektaklach w przestrzeniach współczesnego miasta 149
VII. Poznaj Innego poprzez zabawę, czyli nie trzeba jechać do Afryki, aby skosztować nasion baobabu 167
Wstęp 167
Tabor na Błoniach i bielenie patelni 169
Kule, walczyki, bukiniści oraz młode wino – Francja w Krakowie 171
Polskie muzułmanki – życie w chuście 174
Chiński Nowy Rok, Japoński Dzień Dziecka i Indyjskie Święto Wiosny 175
Wszyscy jesteśmy Irlandczykami. Szkockie skakanie 182
Boskie Buenos w Krakowie, uderzenie tańcem 184
Smok mówi suahili, nie trzeba jechać do Afryki, aby skosztować nasion baobabu 190
Tygrysy na Święcie Dziękczynienia, gra samurajów i curling po krakowsku 193
Poczęstunek albo psikus oraz randki w tramwaju 196
Zakończenie 199
VIII. Spektakle ludyczne w służbie regionalizmu 201
Wstęp 201
Spektakl I. Buty, krasnoludki i Tatarzy 204
Spektakl II. Bociany, „skalaki z nietoperzem”, żubry, koziołek, dinozaury, renifery i wieprze 208
Spektakl III. Sami swoi. Rancho, seksmisja, kapitan Kloss i inni popkulturowi bohaterowie 214
Spektakl IV. Posadzić drzewo... i zbudować (odbudować) zamek 217
Spektakl V. Co nam da wampir-ludożerca? 220
Zakończenie 221
IX. Religia w zdradzieckim uścisku kultury konsumpcyjnej 225
Spektakl I. Happening duszpasterza 226
Spektakl II. Biskup tańczy, śpiewa i opowiada 227
Spektakl III. Cappuccino dla Afryki 230
Spektakl IV. Pokropione zwierzęta 234
Spektakl V. Cymbergaj i modlitwa przez taniec 236
Spektakl VI. Zrób się na bóstwo w czasie postu 239
Spektakl VII. Sposób na wspólne świętowanie 243
Spektakl VIII. Bieg z różańcem i pływanie 244
Zakończenie 249
Bibliografia 255
